jueves, 25 de agosto de 2016

02.07.2016 L´IBON DE L´ACHERITO (1.870 M.)

¡¡Ola qué tal plantatz!! Con ista cursa imos a zarrar a salida montanyera d´o zaguer cabo de semana de chunyo.  Ya yera sabado y ya no teneba guaire tema de conversa con Super Fer, asinas que vinioron dende Zaragoza Chorche y Fido pa aduyar-nos.  ¡¡Mas fusta pa la chera!!  
Hue nos asperaba l´Ibón de l´Acherito.  Salindo dende Guarrinza dica o refuchio que ye a la fin d´a clamor de l´Acherito y dende astí fer l´ascensión a l´ibón pa dimpués tornar por o Puerto d´o Palo.



CURSA CIRCULAR
DISTANCIA:  11 KM.
DESNIVEL:  650 METROS
DIFICULTAT:  MEYA
HORAS DE MARCHA:  5 HORAS 




Empecipiamos en Guarrinza, ya sabetz, Echo, Ciresa, Camping d´Oza......Fa un día sobrebueno y
t´a val ye venida una ripa de chent.  ¡Y a mirar qué clica somos feitos!  ¡Hahaha!  Hue nos aspera un día a saber-lo de bueno.







Imos dica o parking d´a Mena.  Veyerás un sinyal con varias direccions.  ¡¡Para cuenta!!, porque denguna no ye la que has de seguir.  En primeras, cal pillar o camín que fa puyada enta o Puerto d´o Palo, y bells metros enta debant, chiramos t´a ezquierda pa continar por una endrecera en o costau dreito d´o río.   Isto ye a clamor de l´Acherito y como veyes en a foto, en o fundo tendremos contino a referencia d´o Mallo Acherito.  Por un regular, a chent puya y baixa por a canal d´o Puerto d´o Palo, pero por astí nusatros nomás tornaremos.  Atra opción ye que si tiens curiosidat, puetz acercar-te dica o dolmen d´as Ferrerías que ye una mica mas enta alto.














A clamor ye toda verde, repolida, como un gran prau.  Ye cutiano trobar-se-ie o bestiar pastando.  En un ratet, por a mesma endrecera cruzamos a o costau ezquierdo de l´arrigachuelo.  Por iste costau, bi ha carrerons que talment faigan que t´entivoques. Mesmo yo, ixe día me trafuqué.  Pero garra problema, fer una aturada, golladeta arredol tuya y seguir a marcha por o puesto correcto.




Y a la fin d´a clamor plegamos en un cubillar que fan servir os pastors, an que cal chirar a man dreita.  Dende aquí, enta alto, en diagonal, contino y sin aturar, plegaremos en l´ibón.  Será o tramo más duro, pero nomás un ratet. ¡¡Que isto ye una gambadeta pa tu!! ¡¡No te´n faigas!!


Y aquí somos totz a l´arreu, ¡prou que sí!, como tos deciba, contino y sin aturar.  Bi ha bell par de lomas y a la fin empecipias a veyer as tucas que rodian a l´Acherito.  
Tos presento a o sinyor Ibón de l´Acherito, l´ibón mas occidental d´os Pirineus.  Pa yo, y isto ye a mía opinión, encara que no en haiga visto guaires, iste ye o mas bonico y con diferencia.  Ye a tercer vegada que viengo y a primer que lo veigo.  Por un regular, como fa buega con Francia, ye cubierto con a boira preta. Mesmo hue bi´n ha, pero una mica mas alta.


En una zaguer esfugada prebo de puyar dica a Penya de l´Ibón, que ye a d´a ezquierda de tot.  Plego en o collau pero a boira preta no me deixa continar, asinas que foi bellas fotos y enta baixo.  Pa rematar, me torno una mica barrenau y foi a baixada correndo.  Plego emocionau en l´ibón, iste ratet correndo he desfrutau como un nino.  Entremistanto istos tocins ya han chentau y agora son fendo-se una clucadeta.  



Sin aturar un inte y aproveitando que soi bien sudau, me foi un banyo en l´ibón.  L´augua ye fredisma y encara que tampoco no fa guaire calor.... buff.... mereixe a pena venir nomás por o banyo.  Pero para firme cuenta, porque en istas auguas viven uns anfibios muit rarizos y muit fieros.  Y quan sienten rudios en istas tranquilas auguas, dispiertan y miran d´espantar-te.  No te minchan ni cossa, pero ¡¡holio!! yo salié de l´ibón a escape.  Mira-te a suya tactica, en primerías acucutan o tozuelo y de camín van a por tú.  ¡¡hahahaha!!

A la fin a boira preta se´n va y nos regala ista bonica envista de l´Acherito.  Nusatros tamién nos n´imos que femos tarde y ista nueit queremos ir t´o PIR en Echo.
En ringlera dende o Chipeta alto dica o Mallo Acherito 














Con l´Acher en l´horizont imos enta baixo.  Qué maho ye, con ixas tierras royas en as suyas faldas...Soi namorau d´ell como si fuese una muller.  Qué barrenada, hahaha.
















Poquet a poquet, continamos baixando por ista marradeta dica enlazar con o camín que viene d´o Puerto d´o Palo.  Nomás manca seguir-lo tranquilament y a la fin, en un ratet plegaremos en l´auto.

Ista d´a dreita, ye a antiga parient d´os anfibios de l´ibón.  A evolución d´as especies ha estau millor pa uns que no pa atros. Puet estar que o contacto con l´augua los torne mas fieros y talment a perda d´a coda.  Qui sabe.



Con ista fateza rematamos a cursa.  Me foi a saber-lo de contento porque a la fin he penchau una cursa d´un ibón y encara mas por estar iste.  Como siempre chiquetz, que tos faiga goi y ¡¡fetz-tos-la!!  ¡¡Besetz!!

martes, 23 de agosto de 2016

01.07.2016 A PETRECHEMA (2.371 M.) DENDE LINZA

Buena tarde companyers, si en a zaguer dentrada yeranos en l´Acher, a l´atro l´día faciemos a Petrechema. Un cabo de semana montanyer y de raso en aragonés con Super Fer.   Y prou que sí, amostrando-tos bells puestos bien mahos d´o Parque Natural d´As Vals Occidentals.  
O punto de empecipie d´ista cursa y a primer hora d´o recorriu alto u baixo, ye o mesmo que o d´a Meseta d´os Tres Reis.  Iste atro mont ye o mas altero de Nabarra con 2.446 metros.  Por ixo, ye una ruta muit cutiana y o camín mientres toda a cursa ye muit chafau y siempre i trobarás chent.   Ixo y que no bi ha guaire vechetación aduyan a no perder-se. ¡No te´n faigas amigo!

CURSA CIRCULAR
DISTANCIA:  12-14 KMS.
DESNIVEL+:  1.000 METROS.
DIFICULTAT:  BAIXA
HORAS DE MARCHA:  4,5-5 HORAS
                                                                                                                                                                                                                                                                       Imos a fer a Petrechema d´a traza mas cutiana.  Dende o Refuchio de Linza, por o Collau de Linza, pa dimpués tornar por as Foyas de l´Inchenier.  Pa plegar en Linza, imos ta Ansó, dimpués t´a Zuriza y continamos por una pista de gudrón que rodia o camping dica o refuchio.  



Dende o refuchio, pillamos un sender que de camín se torna costerudo, ganando altaria en bells poquetz menutos.  Dica o collau de Linza contino enta alto sin aturar.  Nusatros nomás aturamos pa fer fotos u pa alufrar o paisache.  T´a dreita, ya veyemos o mallo Acherito.  Lo feremos un día pa vusatros, prou que sí.

En o bell medio d´ista primer parte de l´ascensión, bi ha un tramo con muitas penyas pa dimpués trobar-nos con un terreno mas herboso.  Si femos una golladeta enta dezaga, a Penya Ezcaurri y o Chamanchoya. Veyemos tamién o camín que hemos feito.
Y de bote y boleyo plegamos en o collau de Linza.  Aquí o camín se desepara en dos, a Petrechema t´a dreita y a Meseta d´os Tres Reis t´a ezquierda.  A envista cambea de tot y ya podemos alufrar a tuca.  Dende a distancia pareix difícil, pero no´n ye guaire.

Alavez, como decíbanos, imos por un costau t´a Meseta y por l´atro t´a Petrechema.  ¡Bueno chiquetz!, bell día tamién feremos a Mesa, pero ya sabetz cómo ir-ie.  Mira-te que Super Fer se me´n va, no puedo aturar ni un inte. ¡¡Holio que crack!!     


Plegando en a Petrechema, encara pillamos un capazo con uns vascos que tornaban ta Zuriza. Holio ixa muller si cascaba, hahaha.  Y conoixeba totz y cadaún d´os monts d´arredol.  Millor que no nusatros.  Estió un ratet bien maho, prou que sí. ¡¡Saludos sinyora!!







A la fin, i arribamos.  Super Fer, ya no ye tant súper. Te quiers creyer que se chitó tot largo en o suelo...¡¡hahaha!! Mai mía que alicate.  Talment, con todas as falordietas que le reconté en puyando, ha plegau con o tozuelo crebau.  Ye que a soben, yo tamién pareixco o lolo cebolleta.
Envista enta Linza.
Envista enta o sud, con a Val d´Echo.
Envista enta o norte, con a Meseta d´os Tres Reis
Sobre a tuca d´a Petrechema, un chiquet comentario y ye que realment ye "l´antetuca" de l´agulla superior d´Ansabere (2.377 metros).  Nomás seis metros los deseparan, pero a no estar que fotas un buen blinco, me pas que no i plegas...





A baixada dica o collau d´a Petrechema ye una mica tecnica.  Cal fer-la a monico y con muito cudiao. Ye una marradeta an que ye fácil
d´esbarizar-se.










Dende o collau, anvista d´a Petrechema.  ¿Has visto?, por iste costau quasi espanta una mica.  Agora nomás manca tornar por as Foyas de l´Inchenier.  Ye una clamor larga y plena de cantals y zaborros.  













En istas calendatas, en o empecipie d´a baixada siempre bi ha bell nevero.  No ye garra problema, por dencima y enta debant.  Iste ye o paisache quasi dica Linza, encara que mientres vaigamos baixando, poquet a poquet amaneixen mas arbols.














Siempre por o costau ezquierdo d´a clamor. Desfruta d´as envistas, ista no ye una clamor muit cutiana.  Ixo la fa a saber qué polida.  O Chamanchoya nos cusirará un buen ratet.  Imos enta ell.  



Tot baixando amaneixen as colors verdas y os praus.  No manca guaire.  Talment con a referencia d´o Chamanchoya, a baixada se faiga una mica larga.  Ye que bi ye, pero nunca no rematas a plegar-ie.














Y a la fin, y dimpués de pasar uns praus y un chiquet bosque de faus, plegaremos en Linza.  
Ista estié a nuestra segunda chornada en o zaguer cabo de semana de chunyo.  A l´atro´l día encara nos asperaba l´Ibón de l´Acherito.  Pero pa ixo ibanos a contar con l´aduya de nuevos companyers. Tos lo recontaré en a venient amigos.  Y tanimientres... ¡¡atra pa a pocha chiquetz!!  
¡¡Que sigatz bien y que vaiga bueno!!



lunes, 8 de agosto de 2016

30.06.2016 LO CASTIELLO D´ACHER (2.384 M.) DENDE A SELVA D´OZA

Ya somos por aquí atra vegada amigos.  Soi fendo bucle aquí en a Val d´Echo, hehe.  Fa unas semanas i estié con o mío amigo Fer.  A ell le feba ilusión porque o suyo grupo Scout tamién se clama Acher.  Y a yo que me fan os uellos caparras con lo Castiello....  Dos namoraus de L´Acher, ¡¡hahaha!!.  Antimás, como somos companyers en Nogará, ista cursa sí que ye 100 % de raso en aragonés, ¡prou que sí!.  Y pa empecipiar y que veigatz lo a-saber-lo poliu que ye, tos meto ista foto dende a base d´o Castiello d´Acher.

                                                                                 CURSA NO CIRCULAR                                                          DISTANCIA:  14,5 KMS.                                                  DESNIVEL:  1.250 METROS                                DIFICULTAT: MEYA-ALTA                                                  HORAS DE MARCHA:  6-6,5 HORAS






Echo, Ciresa, a Boca de lo Infierno y plegamos en a Selva d´Oza.  Chusto pasar o puent sobre l´Aragón Subordán, ye iste panel an que empecipia a cursa. Ye en o canto d´o campamento Ramiro I O Monche. Atra opción ye continar bells metros dica o Camín A Espata.  Pero millor por aquí, más bonico. 
















No femos que empecipiar y isto se torna prou costerudo.  Encara que pareix bonico, para firme cuenta que isto ye duro dende ya.  De seguras va a estar a puyada más dura que hemos feito dica agora.  ¡¡Cal plantar haques y bien grans chiquetz!!  Más de una hora enta alto entre pins y grans faus. 













A primer vegada que veigas l´Acher tendrás a luenga en o suelo, cudia no trepuces  con ella.¡¡Hahaha!!  Como contine fendo istas chanzas.... pa yo que hue no feré guaires amigos.... Pero pregunta-le a Fer si ye duro, ¡di-le-ne! ¡Eh, que l´Acher s´amaga!!  Como se metan boiras.... ye cutiano en istos monts....


Cal rodeyar contino l´Acher por un camín estreito y bien sinyalizau.  Y alto u baixo, por a raya roya, empecipia atra buena costera.  Y agora sí, y isto no ye groma, bi ha periglo porque encara que o camín ye fácil, un entrepuz u fas un mal piet y te´n vas enta abaixo.














Dimpués de deixar dezaga o tramo de tierra roya, plegamos en una gran glera.  Cal fer un duro zig-zag y a zaguer esfugada pa plegar en o collau de l´Acher.  Ha de fer-se tranquilament, sin enantar a marcha, chino-chano.  Puets veyer que bi ha un gran desnivel.  En a foto d´a ezquierda, dezaga d´as boiras s´amaga lo Bisaurín, o más altero d´os arredols.


Chusto una mica antes de plegar en o collau, bi ha una chaminera.  No ye guaire embolicada pero cudiau, como deciba antes, un entrepuz y ¡a cascar-la!  Ye un buen puesto pa fer una golladeta enta dezaga.  Y qué chicorrona queda ya a Selva d´Oza, hehehe.
                                                                                                                                                                                                                      Tos itz a fer bien contentos amigos, hahaha.  ¿No pensarías que hebas rematau... u sí?  Pos no maho, os 2.384 metros d´o Castiello d´Acher son en ixe tozal d´a ezquierda.  No faigas más a ploramica y ¡¡au, va!!  Míra-te en a venient foto cómo en un ratet se meten as boiras. ¿Y a envista de dezaga?  ¿Mahismo eh?
Entre as boiras, o Chipeta Alto, Quimboa, Piedrafita, Acherito, Petrechema...

 Y a la fin plegamos en a tuca.  Un bonico detalle en a mesma.  Fer ye tot emocionau y s´agarrapiza con a panyoleta d´os scouts a o castiello.  Uns vascos nos fan una foto bien bonica y astí somos amostrando garra, hehehe.
Dende a tuca de l´Acher entre boiras.
Envista enta Francia.
Y iste ye lo Bisaurín en un día claro.  Foto feita fa dos anyos.






Y dimpués d´una buena chenta femos baixada.  Como a primer vegada que facié l´Acher, me´n voi sabendo que i tornaré.  A venient puyaré a os quatre vertices.  Pa dar-le más emoción.  Encara que ya en tien prou.







¡¡Qué crack!! Pa yo que no plegaba... pero holio que no.  L´atro día facié o Petrechema y l´atro l´Ibón de l´Acherito.  Me deciba... "no me floras, para cuenta que isto ye muito pa yo...".  Encara soi pensando si me yera fendo a mofla.  


A o fundo se veye o Camping d´Oza, dica allí cal ir-ie.
A zaguer golladeta enta l´Acher, ¡¡vaiga bueno!!
Dende o garito d´Oza




A la fin fa buena caloriza, a desincusa pa banyar-nos en o río.    Y pa rematar, prou que sí, nos femos una pichera, ista va por tú Acher.  ¡¡Salut!!  Me´n foi contento, ha estau un día de pistón.   

Y iste ye lo Castiello d´Acher.  Un clasico  en a Val d´Echo.  Has de fer-lo, una mica duro pero muit bonico.  Estoi que l´has puesto veyer.  
Y debaixo tos pencho un video que faciemos en a tuca de l´Acher.  Ha feito furor en os retz socials, ¡¡hahaha!!

¡¡Besetz amigos!!